Foto: Lucija Milović
Nijedan kulturološki prozor južnog dijela Crne Gore nije bio značajniji od programa RAI.
Bio je to jedini “pogled u šareno dvorište” izvan socijalističke svakodnevnice za “radne ljude i građane”, koji su na crno-bijelim (i kasnije kolor) televizorima na svoja dva kanala mogli pratiti jugo-program samo do negdje malo poslije 22:00. Onda bi se, skoro po automatizmu, klikalo ono donje izbačeno dugme i ulazilo u svijet krimi-serija, reklama za stvari koje nikad nismo vidjeli, sinhronizovanih filmova, i čekalo ono “Appuntamento al cinema” da se vidi koja će nova ostvarenja doći u YU bioskope za nekoliko mjeseci.
Zahvaljujući saradnji dvije televizije (JRT i RAI), gledaoci u Baru (i većini Crne Gore) su 1966. godine uživali u utakmicama fudbalskog Mundijala u Engleskoj. Avgusta 1968. godine je počelo cjelodnevno emitovanje drugog programa RAI, sa velikim brojem sportskih i zabavnih emisija.
U našoj kući italijanski kanali su se gledali još od podneva, odmah nakon posljednjih emisija Obrazovnog programa RTV BG, jer otac penzioner (koji je govorio odlično italijanski) nije propuštao momenat kad bi Raffaella Carrà prošla kroz vrata studija u emisiji “Pronto, Raffaella?”, čak se jednom i javio u program i nabio nam astronomski račun, osvojivši neku vazu ili što li već kao nagradu, ali nam nikad nije stiglo u Crnu Goru.
Ja sam, rastući, lagano “usložnjavao” sadržaj, od crtanih “Heidi” i “Aiutto, Supernona”, preko najbitnijeg – “Mazinga Zete”, do “Moviole” i “Il Mondo di Quark”, s posebnim osvrtom na muzičke emisije, varijetee, zanosne noge i svega ostalog Heather Parisi, Albe Parieti i ostalih krasotica.
***
Teško je, ako ne i nemoguće, opisati euforiju koja je među djecom južne Crne Gore vladala u vrijeme emitovanja crtane serije o Mazinga Zeti, džinovskom robotu koji spašava svijet. Prestajala bi svaka igra: prekidale se fudbalske utakmice, odlagane žmurke, klikeri se na brzinu pakovali, na “kockice” niko nije ni pomišljao…
Bio je to naš prvi nadmoćni heroj, koji je mogao sve što ljudi nisu mogli. Visina: 18 metara, težina: 20 tona, snaga: 65 miliona konjskih snaga, brzina na zemlji: 360 km/h, brzina leta: Mach 3…
Svako je želio da bude Rio Kabuto (u japanskim epizodama je imao ime Koji), dječak koji aktivira Mazinga Z nakon što letjelicu spusti u dio gdje bi trebao biti mozak. Veliki bi se robot izdigao ispod bazena porodične kuće, i s nama u njemu odlazio u borbu protiv ogromnih vještačkih kreatura koje je kontrolisao suludi naučnik Dottor Inferno, glavni negativac. Međutim, najupečatljiviji protivnik nije bio on, već njegovi saradnici: prvi oficir hermafrodit (ali vertikalno podijeljen na muški i ženski dio) Barone Ashura, te Conte Blocken, koji je glavu držao u ruci ili ispod pazuha.
Uz Mazinga Z se nismo samo osjećali važni, namah premješteni u izmaštan svijet velikih pobjeda, već smo, kroz smisao i uz pomoć starijih, sklapali prve rečenice italijanskog jezika, najčešće u vidu ponavljanja uzvika koje je Rio izgovarao nakon aktiviranja Mazinginog oružja – Pugno A Razzo, Raggio Ciclonico, Raggio Termico, Raggio Fotonico, Missile Centrale…
Na pumpanje adrenalina itekakao je uticala i namjenska muzika koja je, majstorski dozirana, samo doprinosila harizmi velikog robota. Izvođač je bila, kasnije sam saznao, japanska “Galaxy Group”, a italijanski prepjev koji je uradio Verbe znali smo napamet, u verziji uličnog dječjeg italijanskog.
Nadmoćni super-heroj svih koji su imali između tri i trinaest godina imao je, naravno, i svoj ženski ekvivalent – Sayaku, Riovu pomoćnicu i tajnu ljubav, koja je upravljala ženskim robotom Aphrodite A. Treba li reći da su upravo zbog ovog segmenta i djevojčice ne trepćući gledale Mazinga Z?
***
Šareni italijanski karusel vrtio se do 7. aprila 1990, kada je RTV Titograd posegla za jednim od najnepopularnijih poteza u svojoj istoriji. Ukinula je emitovanje prvog i drugog italijanskog kanala RAI zbog “drastičnog pada prihoda od pretplate i visokog porasta troškova za prijem i distribuciju ovih kanala”.
Neki im nikada nisu oprostili.
